Smeerwortel is een populaire plant in de permacultuur en dat is niet voor niets zo. De plant heeft veel functies en toepassingsmogelijkheden.
Er bestaan meer soorten. De beste voor toepassing in de natuurlijke tuin is de Russische smeerwortel. Deze soort verspreidt zich niet zo gemakkelijk via zaad en kan je, in tegenstelling tot de Gewone smeerwortel, redelijk onder controle houden.
De naam?
Hoe komt smeerwortel aan zijn naam? Vroeger werd uit de penwortel een gomachtige stof gewonnen die als heelmiddel bij wonden werd gebruikt. Over de medische toepassingen wellicht een andere keer meer.
Toepassingen smeerwortel
We maken in onze tuin in Holtum dankbaar gebruik van de mogelijkheden van de smeerwortel. Een aantal functies en toepassingsmogelijkheden op een rijtje:
- Waar de plant groeit, groeit niets anders. Smeerwortel vormt een perfecte barrière.
Je kunt de plant langs bedden en paden zetten om onkruid tegen te houden. - Deze plant heeft een uitgebreid, diepgaand wortelstelsel. De plant verbetert hiermee de bodemstructuur.
De wortels gaan diep naar beneden en kunnen zo compacte, verdichte grond losmaken. - Met de diepe wortels komt nog een andere belangrijke functie van de smeerwortel naar voren: die van mineralenaccumulator.
De plant is goed in het ophalen van mineralen uit de diepte. Deze mineralen stelt de plant via de bladeren ter beschikking van de bodem. Hierdoor wordt de bovenste laag van de bodem constant verrijkt met mineralen. - Het blad is door zijn rijkdom aan mineralen ideaal om te mulchen.
De plant groeit hard en kan zo’n 3 à 4 keer op een jaar worden terug gemaaid. Leg het blad over de groentebedden! - De bladeren zijn ook een uitstekende toevoeging aan je compost. Ze werken als activator en zorgen dat de composthoop sneller start met de opwarming en verwerking.
Ook door zijn rijkdom aan mineralen is het blad een waardevolle toevoeging aan en verbetering van je compost. - De bloemen trekken nuttige insecten aan, vooral bijen maar ook andere bestuivers.
- De grond onder de smeerwortel is luchtig. Dit komt omdat de plant gigantisch goed is voor het bodemleven.
De hoge aanwezigheid van bacteriën trekt weer regenwormen aan. Deze maken, samen met al het andere bodemleven, bodems losser. - De smeerwortel is een overwinteringsplant voor nuttige kriebelbeestjes, zoals spinnen.
Profiel: gewone smeerwortel (Symphytum officinale)
- Familie: ruwbladigen
- Vaste plant, diep geworteld
- Neiging tot woekeren
Profiel: Russische smeerwortel (Symphytum uplandicum)
- Familie: ruwbladigen
- Vaste plant, diep geworteld
- Snelle groeier, maar verspreidt zich niet gemakkelijk via zaad
Woekeraar
Wij hebben zelf de soort in de tuin die nogal woekert. Het lukt ons heel aardig hem in één van de bedden onder controle te houden. We hebben hem ook langs de afrastering gezet op plaatsen waar alleen gras staat. Daar heeft hij de functie om ongewenste plantengroei van buiten ons terrein tegen te houden.
Nu, eerste helft mei, bloeit de smeerwortel volop en wordt de plant druk bezocht door bijen. We knippen geregeld een gedeelte van de planten weg en gebruiken dat als mulchmateriaal in de groentetuin of als extra voeding voor onze composthoop.
