Gisteren keek ik toevallig even uit het raam, naar de border op het zuiden. En daar, zwevend tussen de zonbeschenen bloemen van de spoorbloem, luidde de kolibrievlinder de warme zomer van 2018 uit. Prachtig. Een cadeautje gewoon. Ik heb er snel een filmpje van gemaakt.

Vakantieherinnering

Mijn eerste waarneming van de kolibrievlinder dateert van jaren geleden. In een Zuid-Europees land waren we net aan een forse klim begonnen, toen mijn oog viel op een driftig vliegend insect. Net over het randje van de muur naast de weg hing hij als een wendbaar helikoptertje tussen kleurrijke bloemen. Hij stond stil in de lucht! Verhip, een kolibrie?

Het bleek hier te gaan om de kolibrievlinder. Wat een bijzondere verschijning! Dat dacht ik tenminste. De vakliteratuur weet intussen droog te melden dat deze soort ‘zeer algemeen’ is. Daarmee wordt bedoeld: vaak waar te nemen. Dat mag zo zijn, maar bijzonder is-ie en blijft-ie.

Kolibrievlinder

Profiel: kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum)

• algemene trekvlinder uit de pijlstaartenfamilie
• komt voor ten noorden van de Sahara en ook wel in Noord-Amerika
• zeer snelle vlieger
• volgroeide rups is ca. 4,5 cm lang; spanwijdte vlinder is 40-50 mm
• houdt van warmte
• ook bekend als meekrapvlinder of onrustvlinder

Levenswijze

‘Mijn’ kolibrievlinder zag ik medio september in de tuin. En dat klopt met de theorie.

Eerste generatie

De eerste generatie komt meestal vanuit het zuiden aan tussen april en juni. Ongelooflijk dat zo’n klein beestje bergketens trotseert.
De volwassen vlinders zuigen nectar uit buisvormige bloemen. Dit doen ze met hun lange roltong. Fascinerend om ze stil in de lucht te zien hangen, terwijl ze fourageren.

Spoorbloem

De vlinder in mijn tuin koos voor de spoorbloem (Centranthus ruber), die rijkelijk bloeit en inderdaad nectarrijke buisbloemen heeft. De spoorbloem is niet alleen een nectarplant, hij is ook nog eens zeer droogtebestendig. En wanneer je uitgebloeide stengels telkens terugknipt, blijven bloemen terugkomen tot de eerste nachtvorst.

Spoorbloemen zijn gemakkelijk te vermeerderen. In mijn tuin komen ze her en der op. Door de blauwgroene blaadjes herken ik ze snel. Die zaailingen pot ik desgewenst op, om ze later in het seizoen uit te planten of cadeau te doen. Soms splits ik een pol.
Spoorbloemen zijn meestal oudroze, maar er is ook een witte cultivar. Is de spoorbloem ook iets voor jouw tuin?

Rupsen

Na de paring leggen de kolibrievlinders hun eitjes op de zogenoemde waardplant. Lees de shownote van podcast 5 voor een omschrijving van de begrippen nectarplant en waardplant.
Uit die eitjes komen rupsen. Deze groene of bruine rupsen leven vooral van walstro (Galium) en meekrap (Rubia tinctorum).
Vervolgens vindt de verpopping plaats. De pop zit in de grond.

Tweede generatie

De tweede generatie volwassen kolibrievlinders vliegt uit van augustus tot oktober.
Over hun trek naar het zuiden kan ik niet zoveel bronnen terugvinden. Weet jij meer? Stuur mij een berichtje.

Stijlvolle afsluiter

Zo vormde de waarneming van de kolibrievlinder in mijn tuin het stijlvolle slotstuk van de zomer. Meer weten over dit fascinerende diertje? Lees de soortinformatie op de website van De Vlinderstichting.

Foto bovenaan: Centranthus ruber, still uit video