Uitgangspunten van de ICN, de officiële code voor naamgeving van in het wild gevonden planten. Heb jij wilde planten in je tuin en ken jij hun officiële namen?
Jij weet misschien, net als je podcaster, van bijna iedere plant uit je verzameling de herkomst: gekregen van tante Odelia, of zelf opgekweekt uit zaad dat je van een vriend kreeg. Misschien noem je je plant dus in de wandelgangen ‘Odelia’ of ‘Freek’. Maar de échte naam is natuurlijk anders:
- Odelia heet officieel Doronicum pardalianches.
Jonge plantjes van de hartbladzonnebloem staan bij dit blog afgebeeld. - Freek heet officieel Smyrnium olusatrum.
Zoek maar op welke plant dat is!
Hier gaat het om in het wild gevonden planten. Zij hebben officiële namen gekregen in de ICN, een systematisch geordende lijst.
Tuinier je natuurvriendelijk? Om dit te kunnen beamen, moet je ook iets weten over plantkunde en natuur. Met basiskennis over planten op zak kan je gemakkelijker keuzes maken. Voor je tuin, natuurlijk. En bijvoorbeeld ook voor je inkoopgedrag in de winkel.
In een serie blogs delen we basale kennis over plantkunde.
Deze keer: de uitgangspunten voor de naamgeving van wilde planten.
International Code of Nomenclature for Algae, Fungi and Plants
De International Code of Nomenclature for Algae, Fungi and Plants (ICN) is de nomenclatuurcode voor de wetenschappelijke naamgeving van planten en andere organismen. Deze plantkundige ofwel botanische namen zijn gebaseerd op biologie.
In dit blog kijken we naar de uitgangspunten van de ICN. Soms vind je in literatuur nog verwijzingen naar de voormalige naam: ICBN.
Meer weten? Lees op deze website alle blogs over naamgeving in de plantkunde en ga ook naar de genoemde links.
Beginselen van de ICN
De ICN is systematisch opgebouwd: de indeling kent termen in hogere en lagere rangen.
De code kent 6 beginselen. Laten we ze (zeer) losjes en kernachtig vertalen.
- De naamgevingsregels van algen, schimmels en planten zijn onafhankelijk van die van dieren, bacteriën en virussen!
- Basis voor de naam is de beschrijving van de individuele plant.
Meestal gaat men voor die beschrijving uit van een exemplaar uit bijvoorbeeld een herbarium. Zo’n exemplaar moet dus goed worden bewaard.
De beschrijving kan ook gemaakt worden op basis van bijvoorbeeld een afbeelding.
- De geldige naam is de oudst geldige gepubliceerde naam.
De uitgangsdatum van dit principe is 1 mei 1753: publicatiedatum van Species plantarum van Linnaeus!
- Elke ingedeelde groep van een bepaalde rang heeft slechts één correcte naam.
- De namen worden als Latijn beschouwd.
Dat wil zeggen: ook al is de herkomst van de naam anders, hij wordt samengesteld alsof het Latijn is.
- Nomenclatuurregels hebben terugwerkende kracht, tenzij anders aangegeven.
Ofwel: een wijziging in de code betekent een wijziging met terugwerkende kracht. Dat betekent nogal wat. Immers: de bestaande naam kan al heel lang en op allerlei plekken zijn gebruikt. Daarom wordt elke voorgestelde aanpassing nauwkeurig bestudeerd voordat de beslissing valt over de aanpassing.
Links
- ICN op website van International Association for Plant Taxonomy (IAPT, Engelstalig)
- Biocyclopedia over ICN (Engelstalig)
