Weinig fruitbomen geven me zoveel plezier in de moestuin als een appelboom. Na twee jaar van proefdraaien op onze moestuin met enkel groenten en wat kruiden werd het hoog tijd om fruitbomen te planten. Een boom planten is niet iets om lichtvoetig over te doen, het gaat over serieus wortelen op een plek, zowel voor de tuinier als voor de boom. Een appelboom geeft plezier vanaf de eerste bloesem tot de laatst geplukte vrucht.
Oorsprong van de appel
De appel die wij kennen heeft zijn oorsprong in Azië, vermoedelijk in Turkmenistan. Via de Romeinen is de vrucht onze kant op gekomen.
Tot de middeleeuwen was er weinig ontwikkeling op appelgebied, totdat monniken in kloosters gingen experimenteren met kruisen en enten. Van 1200 tot 1800 wederom weinig nieuws onder de zon, maar de achttiende en negentiende eeuw waren gouden tijden voor de appel. Richard Cox (bekend van het cox-appeltje) ontwikkelde door kruisen tientallen soorten nieuwe appels. De negentiende eeuw was tevens de tijd van grote appel- en perenshows. In Nederland, maar ook overzees in Engeland.
Opkomst wetenschap
In de twintigste eeuw werd appels kweken een wetenschappelijk verhaal en ontwikkelde men nieuwe wortelstokken voor compacte bomen met een hoge productie. De laagstam of halfstam deed zijn intrede.
Veel oude rassen overleefden de omschakeling van hoogstam naar een half- of laagstam niet en kwamen in de vergetelheid. Maar dat is nu juist waar wij als tuiniers een rol hebben! Wij zijn belangrijk bij het in stand houden van oude rassen, met unieke smaken.
Toepassingen van appels
Er zijn eet-appels en kook- of keukenappels. En er zijn appels die voor beide toepassingen gebruikt kunnen worden. Een goudreinette is een klassieke moesappel, maar voor de liefhebber van een friszure appel kan deze ook uit de hand erg smakelijk zijn. Verder heb ik in mijn tuin een Brabantse bellefleur, ook een alleskunner. Dit najaar kan ik de eerste vruchten oogsten. Een andere favoriet die jaar na jaar trouw levert is de notarisappel.
Verzorging van de appelboom
Een appelboom vergt weinig aandacht. Ideaal voor de weekendtuinier, want we zijn al druk genoeg met tomaten dieven en onkruid wieden. De appel is zelfredzaam en dat is fijn. Elk voorjaar een paar scheppen gerijpte stalmest is ideaal.
Tip
Toen koelkasten nog niet bestonden, waren boomgaarden zo ingericht dat er van juli tot november verse appels waren. Als je ruimte hebt voor meerdere bomen loont het de moeite om naar de oogsttijd te kijken.
Mijn james grieve is rijp eind juli, begin augustus. Begin september volgt de elstar, daarna de notarisappel. De Brabantse bellefleur is in oktober volledig op smaak. Zo spreid ik de oogst over vier maanden.
Niet schrikken!
In juni laat een appelboom een deel van zijn vruchten los. Gelukkig is dat normaal. De boom beschermt zichzelf tegen uitputting. Sterker nog, eind juni, begin juli ga ik nog eens kritisch langs mijn appelbomen om vruchten weg te nemen. Zo groeien de overgebleven vruchten uit tot volwassen appels die beter smaken en langer bewaren.
